Przesłuchanie świadka przez Policję

Przesłuchanie świadka – to kontynuacja historii Pana Władysława i jego rodziny, która rozpoczęła się postem: Dowody molestowania dzieci. Przypomnę, że zakończyliśmy na tym, kiedy rodzice postanowili poprosić o pomoc drużynową, z drużyny, do której uczęszcza ich dziecko. Wynikało to z braku możliwości dotarcia do syna i porozmawiania o zaistniałej sytuacji.

– Halo, tu druhna Stasia, drużynowa.
– Dzień dobry – odzywa się żona Pana Władysława – to już minęły 3 miesiące od naszej rozmowy. Wiadomo coś? Widzimy, że syn się trochę zmienił.
– Coś wiadomo, ale trudno powiedzieć, na ile to prawda i co z tego wyniknie. Dzwonię do Państwa, aby poinformować, że pójdę na Policję zgłosić i powiedzieć tyle, ile się dowiedziałam. Reszta w rękach Policji i psychologów. Niestety nic Państwu nie mogę powiedzieć, bo obiecałam, że rodzicom nic nie powiem. Jako rodzice i tak pewnie się dowiecie w swoim czasie. Tak mi się wydaje, ale nie znam się na prawie. Zresztą tak się umawialiśmy, że dają mi Państwo wolną rękę.
– Dobrze, dziękuję. Myślę, że i tak Druhna naprawdę wiele zrobiła, bo my nie byliśmy w stanie w żaden sposób porozmawiać z nim na ten temat. Co się ma wydarzyć, niech się wydarzy, trudno. Myślę, że dla syna lepsze to niż dalsze milczenie, bo to chyba było najgorsze, ta bezradność.

Zawiadomienie o przestępstwie

O zawiadomieniu o przestępstwie poświęciłem spory post. Warto do niego zajrzeć i przeczytać. Teraz chciałbym napisać kilka słów jak to wygląda w sensie prawnym. Obecnie zawiadomienie o przestępstwie połączone jest z przesłuchaniem świadka. Wcześniej mogło to być podzielone i najpierw składało się krótkie zawiadomienie o przestępstwie, a następnie było się przesłuchiwanym w charakterze świadka. Ze spraw czysto technicznych należy pamiętać, że udając się na Policję warto zabrać ze sobą dowód osobisty lub paszport.

Przed przystąpieniem do przyjęcia zawiadomienia policjant(ka) uprzedzają o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz karalności fałszywego oskarżenia. Nie należy się tego obawiać. Przestępstwo popełnia się wtedy, kiedy świadomie zeznaje się nieprawdę lub zataja prawdę oraz wiedząc, że dana osoba nie popełniła przestępstwa wskazuje się ją jako sprawcę. Takich przypadków jest niesamowicie mało. Jednak jeżeli nie jest się pewnym jakiś faktów najlepiej dodać w tych fragmentach słowa: „chyba”, „tak mi się wydaje”. Oczywiście nie można w każdy zdaniu powtarzać tych słów. Przede wszystkim mówimy o tym, o czym jesteśmy pewni, że coś widzieliśmy lub coś usłyszeliśmy i tyle. Policjanci lubią zadawać pytania, więc wtedy można zaznaczać, że czegoś nie jesteśmy pewni.

Kiedy popełniasz przestępstwo nie informując o przestępstwie

Mamy społeczny obowiązek zawiadomić o każdy przestępstwie, o którym mamy wiedzę. Jednak nie zawiadomienie o nim nie powoduje odpowiedzialności karnej co do zasady. Wyjątkiem są najcięższe przestępstwa. Wymienione zostały w art. 240 Kodeksu karnego. Jako, że blog dotyczy przestępstw seksualnych to zwrócę uwagę, że możesz zostać ukarany jeżeli nie zawiadomisz m.in. o:
1) gwałcie:
– który popełniło co najmniej 2 sprawców,
– na osobie małoletniej poniżej lat 15,
– na osobie z najbliższej rodziny,
– ze szczególnym okrucieństwem,
2) przestępstwie seksualnym na osobie nieporadnej, upośledzonej lub chorej psychicznie,
3) przestępstwie seksualnym na osobie małoletniej poniżej 15 lat (w tym dobrowolny seks z osobą poniżej lat 15),
4) pokazywaniu pornografii małoletniemu poniżej lat 15.

Przesłuchanie świadka – zmiana terminu

Poza przypadkiem, kiedy sam przychodzisz zgłosić przestępstwo, możesz zostać wezwany na przesłuchanie przez Policję lub prokuratora (o przesłuchaniu świadka przed sądem napiszę kiedyś osobny post). Najczęściej wezwanie przychodzi listem poleconym, ale zdarza się, że policjant dzwoni, jeżeli to sprawa pilna i jest w posiadaniu numeru telefonu.

W przypadku, gdy termin Ci nie odpowiada, masz możliwość zadzwonić do policjanta lub prokuratora, który wystawił wezwanie i ustalić nowy termin. W zdecydowanej większości przypadków udaje się znaleźć nowy termin, który pasuje obu stronom. Trochę inaczej to może wyglądać, jeżeli postępowanie jest w takiej fazie, że zgłosili się do sprawy obrońcy podejrzanych lub pełnomocnicy pokrzywdzonych. Wtedy tak po ludzku osobie przesłuchującej może się nie chcieć ustalać ze wszystkimi nowego terminu.

Jeżeli otrzymałeś wezwanie to masz obowiązek się stawić. Pracodawca ma obowiązek zwolnić Cię z pracy na czas przesłuchania, dojazdu i powrotu. Za ten okres nie otrzymasz wynagrodzenia, jednak pracodawca ma obowiązek wystawić zaświadczenie o wysokości utraconego zarobku. O tym napiszę w kolejnym poście o przesłuchaniu świadka. W rzeczywistości prościej ustalić z pracodawcą, że to odrobisz lub zabierzesz z nadgodzin. Niektórzy biorą dzień urlopu.

Przesłuchanie świadka a choroba

W przypadku choroby uniemożliwiającej stawienie się na przesłuchanie potrzebujesz zwolnienia lekarskiego wystawionego tylko i wyłącznie przez lekarza sądowego. Pisałem o tym szczegółowo w moim poście: Lekarz sądowy usprawiedliwia nieobecność. Akurat przed Policją to nie ma aż takiego znaczenia jak w przypadku wezwania przez sąd. Jednak policjanci są bardziej elastyczni i wystarczy zadzwonić lub wysłać e-maila.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, kiedy sprawa jest pilna, a policjant lub prokurator nie chcą zmienić terminu. Wtedy niestety trzeba znaleźć najbliższego lekarza sądowego i udać się do niego. Lista lekarzy sądowych jest na stronie internetowej najbliższego Sądu Okręgowego. Można udać się do niego nawet później, szczególnie wtedy, kiedy nie masz sił.

W czasach epidemii COVID wystarczyło zaświadczenie / informacja o pozytywnym teście na koronawirusa. Przepisy w tym zakresie co chwilę się zmieniają, ale ogólnie wszyscy się boją zakażenia, więc wystarczy zwykle sama informacja, że źle się czujesz i może to być COVID. Jednak najlepiej taką informację wysłać e-mailem na Policję.

Świadka, który nie może się stawić na przesłuchanie z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody można przesłuchać w jego miejscu pobytu. Policja dość często stosuje tę procedurę. Przesłuchania mają miejsce w szpitalach, aresztach, zakładach karnych i w domach. Dotyczy to szczególnie takich przypadków, kiedy policjantowi szkoda czasu, aby czekać, aż sytuacja się zmieni i świadek sam się stawi na Policji.

Przesłuchanie świadka w ramach pomocy prawnej

Pisałem o tym szeroko w poprzednim poście: Zawiadomienie o przestępstwie. Jeżeli mieszkasz dalej niż 50 km od miejsca, gdzie masz być przesłuchany, to warto złożyć wniosek o przesłuchanie przez najbliższą Tobie jednostkę Policji. Myślę, że obecnie wystarczy wysłanie w tej sprawie e-mail lub jak bardzo chcesz to można napisać list. Różnie to bywa, czasami nie zgadzają się nawet jeżeli świadek mieszka bardzo daleko, bowiem akta sprawy dobrze zna policjant prowadzący sprawę. Przesłuchanie w ramach pomocy prawnej zawsze jest niedokładne.

W przypadku kiedy mieszkasz za granicą to możesz zostać przesłuchany przed polskim konsulem. Jeżeli masz daleko do najbliższego konsulatu RP możesz zostać przesłuchany przez miejscową policję lub prokuraturę. Jest to rzadko stosowana procedura bowiem jest to bardzo czasochłonne. Jeżeli świadek nie może sam się stawić na przesłuchanie do Polski, a nie jest to istotny świadek to często prokurator decyduje o rezygnacji z przesłuchania. Wniosek o takie przesłuchanie również wystarczy przesłać e-mailem lub listem.

Przesłuchanie w ramach wideokonferencji

Obecnie ze względu na epidemię COVID coraz częściej dochodzi do przesłuchania w ramach wideokonferencji. Przepisy dopuszczają taką możliwość również na etapie postępowania przedsądowego, jednak ja się z tym nigdy do tej pory nie spotkałem. Wynika to z prostej przyczyny – problemów technicznych. Przesłuchanie takie powinno mieć miejsce na Policji, w prokuraturze lub w konsulacie. Urządzenia powinny przekazywać jednocześnie obraz i dźwięk i de facto powinno ono umożliwiać nagrywanie całości.

Osobiście gdyby to ode mnie zależało to zaproponowałbym zupełnie inne rozwiązanie. Przesłuchanie świadka może nastąpić w ramach pomocy prawnej przez najbliższą jednostkę Policji, prokuratury lub w konsulacie. Tam spisywany byłby normalny protokół, zaś policjant prowadzący sprawę byłby połączony telefonicznie z osobą przesłuchującą. Wtedy będzie mógł na bieżąco zadawać pytania świadkowi lub te pytania będzie mógł przekazywać przesłuchującemu. Mam nadzieję, że niedługo to się zmieni i przesłuchanie w ramach wideokonferencji stanie się standardem. Na pewno epidemia spowoduje przyśpieszenie informatyzacji urzędów.

********

Tematów dotyczących przesłuchania świadka jest zdecydowanie więcej. Dlatego postanowiłem podzielić je na kilka osobnych postów. Myślę, że kolejne pojawią się wkrótce.

Zachęcam do śledzenia kolejnych wpisów. Najlepiej zapisać się do newslettera. Link znajduje się z lewej strony.

Adwokat Tomasz Kazubski